HAVO

examenprogramma biologie

Specificatie subdomein D4. Interactie in ecosystemen

Eindterm

De kandidaat kan met behulp van de concepten voedselrelatie en interactie met (a)biotische factoren ten minste in contexten op het gebied van duurzaamheid en voedselproductie benoemen welke relaties tussen populaties in ecosystemen bestaan en beargumenteren op welke wijze vraagstukken die daar betrekking op hebben, kunnen worden benaderd.

Voorbeeldcontexten

D4.1 Voedselrelatie

Specificatie
De kandidaat kan in een context:

1. voedselrelaties tussen organismen beschrijven;
   
   
2. relaties in een voedselketen benoemen;
   
   
3. in een voedselweb voedselketens herkennen;
   
   
4. de accumulatie van schadelijke stoffen in een voedselketen uitleggen.

Deelconcepten
trofische niveaus, predatie, vraat, signaalstoffen, symbiose, parasitisme, mutualisme, commensalisme.

D4.2 Interactie met (a)biotische factoren

Specificatie
De kandidaat kan in een context:

1. beschrijven welke rol abiotische en biotische factoren spelen bij de instandhouding en ontwikkeling van een ecosysteem;
   
   
2. de accumulatie van schadelijke stoffen in een voedselketen uitleggen;
   
   
3. de rol van concurrentie binnen en tussen de populaties in een ecosysteem beschrijven;
   
   
4. beschrijven wat onder duurzame ontwikkeling wordt verstaan, in het bijzonder duurzame energie- en voedselproductie;
   
   
5. beargumenteren op welke wijze vraagstukken die betrekking hebben op duurzame ontwikkeling, kunnen worden benaderd.

Deelconcepten
beperkende factor, tolerantie, optimum, persistent, biologisch afbreekbaar